کنه زعفران

بازدید شده : 5,239

چکیده

زعفران از گرانبهاترین گیاهان زراعی موجود در روی کره زمین است . به همین خاطر گیاهی است که واحد خرید و فروش آن به جای تن و کیلو، مثقال و گرم است . تکثیر زعفران منحصرا توسط پیازهای تو پر به نام بنه

کورم مند اول است . به رغم این که گیاهی است یکساله ولی بتدهای آن برای چند سال در مزرعه باقی می ماند. لذا این خصوصیت موجب ایجاد فرصت برای حمله یکسری عوامل زنده ی مخرب می گردد . در این نوشتار ضمن تشریح مشخصات ریخت شناسی و زیست شناسی کنه بنه زعفران Rhizoglyphus robini راهکارهای کنترل آن به صورت کاربردی برای کشاورزان و کارشناسان در قالب مدیریت تلفیقی آفات (IPM) ارائه شده است.

واژه های کلیدی

زعفران، مدیریت تلفیقی، کند پیاز، Rhizoglyphts robini

مقدمه ی کنه زعفران

کنه R robini گوندای همه جازی و از مهم ترین آفات گیاهان عده ای است . رحیمی و کمالی (1311) این کنه را برای اولین بار از ایران از روی زعفران در شهرستان های گناباد و قاين گزارش نموده است. هم اکنون این که در کلیه شهرستان هایی که زعفران کشت می گردد انتشار دارد رحیمی و همکاران، 1381). این کند بدنی فربد به رنگ سفید کدر ولی کم تحرک و تنبل است . پاها کوتاه و سخت به رنگ قهوه ای مایل به قرمز با تعداد زیادی مو و خار است شکل اسمت چپ . تمام مدت سال فعال و قادر است چندین نسل تولید نماید.

_
شکل 1) کنه
R . robini و خسارت آن روی بته زعفران

نحوه خسارت:

این کنه بند زعفران را غالية از محل زخم ها و گاهی قسمت های سالم مورد حمله قرار می دهد، سپس ضمن تغذیه و ایجاد تونلی در آن شروع به
زاد و ولد کرده و باعث تسریع در پوسیدگی آنها می گردد. (شکل 1 سمت راست). دستورالعمل برای پیشگیری و مهار این که در مزارعی که قرار است احداث کنیم توصیه می گردد تلفیقی از روش های مدیریتی به شرح ذیل انجام پذیرد
زمین زعفران باید حاصلخیز و تقریبا غنی از مواد غذایی و در عین حال از بافت نسبتا سبکی به منظور تهویه مناسب برخوردار باشد.
قبل از کاشت لازم است کود دامی پوسیده (گاوی) و عاری از بذر علف های هرز مورد استفاده قرار گیرد.
برای احیا مزرعه زعفران جهت کشت دوباره کافی است در ابتدای تابستان بعد از خروج بنه ها از خاک توسط پلاستیک شفاف به مدت 30 روز آفتابدهی انجام و در شهریور و یا خرداد ماه سال بعد اقدام به کشت مجدد زعفران گردد.
بنه هایی برای کاشت انتخاب گردد که بیرون آوردن آنها از خاک، به صورت خشک انجام گرفته است.
قبل از انتقال بنهها لازم است در مبداء بنههای سالم و فاقد لکه های تیره انتخاب شوند
در موقع حمل از مبداء تا مقصد بنههای سورت شده به وسیله کیسه های توری با جعبه های مناسب، بسته بندی و سریع به مقصد منتقل و بلافاصله
کاشته شوند
ساماندهی انتقال ينههای زعفران به منظور کاهش انتقال کنه با صدور گواهی سلامت توسط مدیریت های جهاد کشاورزی شهرستان های ذیربط انجام گیرد.
کاشت به صورت ردیف کاری (تسبیحی) با فاصله بین ردیف ها 25 سانتی متر و روی ردیف ها 5 سانتی متر باشد تا بوته های زعفران از نور و فضای مناسب بیشتری برخوردار شوند
در موقع کاشت، عمق کاشت بسته به بافت خاک 18 تا 20 سانتیمتر
انتخاب شود.

و همچنین

در موقع کاشت بنه بیشتری در واحد سطح استفاده شود (5 تا 6 تن) در زمان کوتاه تری مزرعه به برداشت اقتصادی برسد و کنه ها فرصتی برای افزایش جمعیت نداشته باشند
بهترین موقع کاشت زعفران به منظور افزایش عملکرد و کاهش خسارت کنه خرداد ماه است. ضمن اینکه محققین بسیاری بر کاشت زعفران پس از خزان کامل برگ ها به مدت 45 روز تاکید دارند.
به هیچ عنوان بلافاصله بعد از کاشت آبیاری انجام نگیرد و آبیاری پس از کاشت به زمان متداول اولین آبیاری منطقه در پاییز موکول گردد.
تغذیه زعفران در سال های بعد از کاشت بر اساس تجزیه خاک و برگ و نیاز غذایی زعفران به صورت محلول پاشی با کودهای کامل در بهمن و اسفند انجام گیرد.
در تمامی مزارع زعفران شکارگرهای مفیدی فعالیت دارند، از جمله کنه شکار گر هیپو آسپیس که در کنترل طبیعی کنه بنه زعفران نقش اساسی دارد. بنابراین از کاربرد سموم همراه با آب آبیاری جدا پرهیز شود. فعالیت چشم گیر این که در مزارعی که قبلا احداث شده معمولا بخاطر عدم رعایت یکسری نکات فنی

نظیر :

آلودگی اولیه بنه ها به کنه، سنگینی بافت خاک و انجام آبیاری در تابستان دیده می شود، بنابر این به منظور کاهش خسارت کنه در این گونه مزارع توصیه می گردد.

از آبیاری مزارع زعفران در طول تابستان خودداری شود زیرا با این آبیاری مهم ترین فاکتور محدود کنندهی زندگی کنه به طور مصنوعی فراهم و نهایتا موجب اضمحلال و پوسیدگی بته های زعفران می گردند.

در مورد کنه زعفران توجه کنید

خاک های سنگین به دلیل حفظ بیشتر رطوبت شرایط زیستی بهتری برای کنه فراهم می کند. بنابر این برنامه اصلاح خاک های سنگین با اجرای اقداماتی نظیر افزودن ماسه به خاک تا محیط زندگی کنه نامناسب و محیط پرورش زعفران مناسب گردد، عملیات اصلاحی باید در ابتدای پاییز همزمان با اولین آبیاری متداول انجام گیرد. 20
مزارعی که عمق کاشت کمتر از حد معمول است به شدت بنهها تحت تاثیر گرما، کاهش شدید رطوبت در تابستان و سرمازدگی در زمستان قرار
گرفته و شرایط فعالیت کنه فراهم می شود. با افزودن خاک زراعی سبک در اواخر تابستان تا عمق کاشت به بیش از 15 سانتی متر برسد این مشکل قابل حل است.
در مزارعی که آلوده به کته شده تقویت این گونه مزارع با استفاده از کودهای کامل به صورت محلول پاشی اندام های هوایی در ماههای بهمن و اسفند تحت نظارت کارشناس تغذیه، نتیجه مفیدی در بر داشته است.
با توجه به زمان فعالیت زعفران در ماهای پاییز و زمستان که مصادف با بارندگی است و نیاز آبی آن را کاهش می دهد ولی نمی تواند تمام نیاز آبی زعفران را مرتفع کند و غالبا این بارندگی ها از نظم مناسبی برای تامین آب زعفران بر خوردار نیستند، بنابر این آبیاری زعفران به خصوص اولین آبیاری (آب قبل از گل) و دومین آبیاری (آب بعد از گل با زاج آب) بسیار حیاتی است و حتما بایستی به طور مصنوعی انجام گیرد.

منابع برای کنه زعفران

رحیمی، حسن و کریم، کمالی، 1372 ، بررسی بیولوژی کنه R

. robini در شرایط آزمایشگاهی بر روی پیاز زعفران، مجله علمی کشاورزی، 16: 53-64 رحیمی، حسن؛ س.، مودی و ا، يزدانی 1380 ، شناسایی آفات حشره ای و

دشمنان طبیعی آنها در زراعت زعفران مناطق جنوبی استان خراسان، گزارش

نهایی بخش تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی خراسان، ایران، رحیمی، حسن ع.، مختاریان: م.، بازوبندی ح.، رحیمی؛ ما کیانی و م. بهداد، 1387، بررسی اثرات عمق کاشت و آبیاری تابستانه بر جمعیت کنه R

. Folini در گناباد ، مجله آفات و بیماری های گیاهی، جلد 76 (1): 1-12 رحیمی، حسن؛ ما دادمند؛ ای، ترابی: ح، رحیمی ح.. ترابی و م.، عراقی .1392

و بررسی اثرات کود دامی و مدت آفتاب دهی خاک مزارع زعفران بر عملکرد و جمعیت کنه ( R . robini)، گیاه پزشکی، جلد 36 (2): 1-13 رحیمی، حسن، 1393، بررسی مطالعه در باره شناسایی و کارائی فراوان ترین کنه

شکارگر بومی کنه پیاز زعفران Rhizoglyphts robini در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه ای، گزارش نهایی بخش تحقیقات آفات و بیماریهای

گیاهی استان خراسان رضوی، ایران، 25 صفحه، | رحیمی، حسن، 1394. بررسی اثر چند روش فیزیکی و زراعی در کنترل کنه بشه

کنه زعفران (Rhizoglyphits rohini) گزارش نهایی بخش تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی خراسان، ایران، 40 صفحه

Ghobadi, F., Ghorbani Javid, M., Sorooshzadeh, A. 2015.

Effects of planting date and corm size on flower yield and physiological traits of saffron (Crocus sativus L.) under

_

Varamin plain climatic conditions. Saffron Agronomy & Technology. 2(4): 265-276 (In Persian with English

Summary). Koocheki, A., P. Rezvani Moghaddam, J. Fallahi and M.

Aghvany Shajari 2011. The effects of planting date and irrigation of spring, summer and fall with the use of cover crops on forage yield of saffron. The first national conference on strategies to achieve sustainable agriculture, Ahvaz, Khuzestan

province PNU. http://www.civilica.com/Paper-CAAMSA01

CAAMSA01 127.html, (in Persian with English summary). Koocheki, A.R., Rezvani-Moghaddam, P., and Fallahi, H.R.

2015. Effects of planting dates, irrigation management and cover crops on growth and yield of saffron (Crocus sativus L). Agroecology. (Accepted for Publication). (In Persian

with English Summary). Koocheki, A., Rezvani Moghaddam. P., Fallahi. H. R. and

Aghhavani M. 2016. The Study of Saffron (Crocus Sativus L.) Replacement Corms Growth in Response to Planting Date, Irrigation Management and Companion Crops. Saffron

Agronomy & Technology. 4(1):. 3-18 Mauromicale, G., A. Lo Monaco, A.M.G. Longo 2010.

Improved efficiency of soil solarization for growth and yield of greenhouse tomatoes. Agron. Sustain. Dev. 30 (2010)

753-761. Available online at: www.agronomy-journal.org Mollafilabi, A., and Shoorideh, H. 2009. The new method of

saffron production. 4th National Festival of Saffron, 27-28 October 2009

Ministry of Jihad-e-Agriculture Agricultural Research, Education & Extension Organization

Iranian Research Institute of Plant Protection

Instruction Title: Saffron corms mite (Rhyzoglyphus robini) and integrated pest management Project Titles: Project Title

Project Number Study the effect of corm and soil dressing on the

109-11-79-100 control of R. robini in Saffron fields of Khorassan Investigating the effects of soil solarization on 2-042- 10000-03-00000-85075 saffron field against bulb mite (R.robini) An investigation of some physical and cultural methods for

2-43-16-89103 controlling Saffron bulb mite (R. robini Claparede 1869) Author: Hassan Rahimi Publisher: Iranian Research Institute of Plant Protection Date of Issue: 2017

Abstract

Saffron is one of the most valuable crops in the world. For this reason, in business management its unit is mesqal’ or grams rather than tons or kilograms. Saffron is reproduced exclusively by corms. Although it is an annual plant, corms remain for several years in the field. It is the feature to be attacked by destructive biotic factors. This article is about the characteristics of the morphology and biology of bulb mite (Rhizoglyphus robini) and treatments by integrated pest management (IPM) for farmers and experts.