مقدمات و اصول نگهداری گیاهان آپارتمانی

آموزش مقدمات و اصول نگهداری گیاهان آپارتمانی پخش از صدا سیمای استان قزوین

کارشناس مربوطه

مهندس مصطفی قدیری کارشناس کشاورزی و باغبانی و متخصص گیاهان آپارتمانی

تنظیم توسط تیم تحقیقاتی گلکده پارادایس

مقدمه

با عرض سلام خدمت همشهریان عزیز که در استان قزوین مشغول تماشای این برنامه هستید مصطفی قدیری هستم امیدوارم در وقت کمی که در اختیار بنده قرار داده شده بتونم اطلاعاتی رو هر چند مختصر و در حد توان در اختیار شما دوستداران گل قرار بدم .

معرفی گیاهان خانگی

به صورت کلی گیاهان خانگی گیاهانی هستند که در جاهای بسته مثل خانه ها و ادارات توسط دوستاران گل و گیاه قرار داده میشوند و تاثیرات به سزایی در این محیط ها ایفا میکنند به عنوان مثال از نظر علم روانشناسی موجب شادی و نشاط روح شده یا در تازه نگه داشتن هوا و در نتیجه سلامتی افراد نقش بسزایی دارد .

تنوع گیاهان خانگی

به طور کلی گیاهانی که امروزه در خانه ها و ماکن عمومی مانند ادارات از انها استفاده میشودن انواع بسیار متفاوتی دارند که هر کدام نیازمند رسیدگیهای خاص خود هستند .

از جمله این گیاهان میتوان به اپارتمانی با شرایط نوری کم مانند زامیفولیا گیاهان با نور متوسط مانند اگلرونماها پتوس  و… ویا گیاهانی که به میزان نور بیشتری نیاز دارند نظیر خانوادههای کاکتوسها یا ساکولنتها اشاره کرد .

نیاز های اولیه

چیزی که در این میان مشخص است این است که هر گیاهی که توسط شما علاقه مندان خریداری میشود نیاز به یکسری حداقل نیازها برای رشد و باروری دارد که وظیفه شماست تا انها را در اختیار انها قرار دهید .این نیازها شامل خاک مناسب ، نور کافی ، ابیاری به موقع و کوددهی مناسب میباشد .

در این برنامه به ذکر نکات مختصری در مورد اصول اولیه نگهداری گیاهان اپارتمانی از جمله  تشخیص نوع خاک مناسب گیاه نحوه ابیاری و انتخاب کود مناسب و کود دهی میپردازیم امیدواریم که مفید واقع شود:

خاک مناسب

خاک را میتوان خانه اصلی گل و گیاه خود دانست جایی که در ان ریشه میزند و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد را از ان تامین میکند پس اگر ما خاک خوبی برای گل خود فراهم کنیم یکی از چهار مرحله اصلی نگهداری گل و گیاه را به بهترین نحو انجام داده ایم .

خاک سبک

همیشه این موضوع را متوجه باشید که یک خاک نمیتواند نیازهای تمامی گلها را به طور یکسان تامین کند به همین دلیل ما همیشه برای گلهای متفاوت خاکهای متفاوتی در نظر میگیریم بعضی از گلها نیازمند خاک های سبک هستند تا به راحتی ریشه حرکت کرده و به رشد و شکوفایی برسند .

خاک سنگین

برخی دیگر نیازمند خاکهایی به مراتب سنگینترند تا ریشه هایشان در اصطلاح هوا نکشیده و بتوانند مواد مورد نیاز را از خاک بیرون کشیده و استفاده نمایند .

خاک خوب چه خاکی است

با توجه به گسترده بودن این قضیه و اینکه جلسه اول اشنایی دوستان با گل و گیاه هست از تخصصی کردن این موضوع پرهیز میکنم و فقط یک نکته اساسی در شناسایی خاک خوب رو به شما میگویم که سعی کنید در خرید همیشه به ان دقت کنید .

با یک ازمایش ساده میتوانید متوجه مناسب بودن خاک برای گیاهان اپارتمانی بشوید

مقداری از خاک انتخابی را کمی مرطوب کنید طوری که تمام قسمت مرطوب شود سپس خاک را در یکی از دستان خور بریزید و دست خود را ببندید بعد از دو ثانیه دست خود را باز کنید یا باید خاک مچاله شده باشد یا اینکه به محظ باز کردن دست خاک نیز از هم پاشیده شود  و مچاله نشود .

خاک نامناسب ( رسی )

اگر خاک به هم چسبید و مچاله شد پس این خاک یک خاک سنگین است و درصد رس ان بالاست درست است که مواد غذایی خوبی ممکن است داشته باشد اما چون زه کشی مناسبی ندارد و چسبندگی ان بالاست ریشه گیاه را خفه کرده و باعث مرگ گیاه میشود .

چسبندگی پایین بستر و تاثیر آن

چقدر در صد این چسبندگی کمتر باشد میتوان گفت ترکیب مناسبی از خاک گیاهان اپارتمانی میباشد پس از اینکه بستر قرارگیری گیاه و تامین مواد غذایی اولیه ریشه را مهیا نمودید نوبت به نور مناسب برای گیاهان شما میرسد .

نوردهی درست

به اندازه برای گیاهان خانگی شما عزیزان چیزی فراتر از قراررپ دادن گیاهان دم پنجره و به خیال خود رساندن نور کافی به گلهاست هر گلی شرایط نوری خاص خود را از شما طلب میکند میتوانید گلهایتان را به مانند کودکانی در نظر بگیرید که به هر چیزی در حد نیاز احتیاج پیدا میکنند در این زمینه نیز توضیح مختصری میدهم تا در برنامه های بعدی که در اختصاص کامل به این مهم ترتیب داده شده اند به ذکر توضیحات کامل بپردازم .

در مورد نور دهی دو جنبه مشخص وجود دارد که بر رشد گیاهان تاثیر میگذارد

یکی دوره نوردهی است تقریبا همه انواع گیاهان به دوره ای کم و بیش مشابه برای دریافت نور نیاز دارند که در باره نور طبیعی بین 12 تا 16 ساعت یا مقداری نور مصنوعی به اندازه ای است که رشد فعال انها را تامین کند .نور کمتر به معنای تولید کنتر موادغذایی است و به همین دلیل است که دوره استراحت گیاهان برگی اپارتمانی بر اثر  نور درخشانتر روزهای زمستانی شکسته میشود .

شدت نور در گیاهان متفاوت است

دومین جنبه شدت نور مورد نیاز است که در گیاهان مختلف ثابت نیست .یعنی به شدت تفاوت میکند بعضی از انواع گیاهان در پشت پنجره رو به افتاب شاداب میمانند و اگر در سایه قرار گیرند پژمرده میشوند مانند کاکتوسها و ساکولنتها بعضی دیگر در سایه روشن شاداب هستند و در زیر افتاب تاب ادامه حیات ندارند .

بررسی شدت نور

برای اندازه گیری شدت نور چشم انسان وسیله فوق العاده ضعیفی است اگر از کنار پنجره رو به افتاب به گوشه سایه دار اتاق حرکت کنید فقط سه متر فاصله را پیموده اید اما در همین فاصله از زیر نور کافی خورشید به سایه رسیده اید. یا اگر پشت به پنجره به سمت گوشه اتاق که سایه است حرکت کنید شاید تفاوت تغییر شدت نور را چندان متوجه نشوید هر چند در همین چند قدم شدت نور بیش از 95 درصد کاهش داشته است .

افتاب کامل

منظور محلی است تا 60 سانتیمتری پنجره رو به جنوب با حد اکثر تابش .تعداد کمی از گیاهان خانگی میتوانند این موقعیت را تحمل کنند فقط کاکتوسها گیاهان گوشتی ممکن است شاداب بمانند .

نور مستقیم به مقدار کم

منظور جایی است که نور درخشانی دارد و در خلال روز مختصری نور مستقیم خورشید به برگها میتابد .نمونه این محلها پنجره های رو به غرب یا شرق محلهایی با فاصله 60 سانتیمتر از پنجره رو به جنوب یا پنجره هایی رو به جنوب که سایبان داشته باشنداین نقاط بهترین محل برای نگهداری بسیاری از گیاهان برگی اپارتمانی اند .

روشن اما بدون افتاب

منظور محلهایی هستند نزدیک به جایی که خورشید مستقیم میتابد اما نور خورشید مستقیم بدانجا نمیرسد بسیاری از این گیاهان در این محلها بهترین وضع رویش را دارند یکی از این محلها در فاصله 5 متری پنجره است .

نیمه سایه

محلهایی هستند که نور به شکلی ملایم وارد میشود فاصله 5 تا 5و نیم متری پنجره رو به افتاب تا فاصله نزدیک به پنجره بدون افتاب این شرایط را دارد تعداد کمی از گیاهان گلدار میتوانند این وضعیت را حفظ کنند اما برای بسیاری از گیاهان برگی این وضع بسیار مطلوب است .

سایه

محلهایی هستند که نور بسیار کمی دارند اما نور به اندازه ای هست که چند ساعت در روز بتوانیید روزنامه بخانید تعداد کمی از گیاهان اپارتمانی در این شرایط شکوفایی واقعی را بدست میاورند ولی برای گیاهان گلدار محیط مناسبی نیست .

ابیاری

یکی دیگر از مهمترین موضوعاتی که شما دوستداران گل و گیاه با ان دست و پنجه نرم میکنید و برای حفظ گیاه اهمیت بسیار بالایی دارد نحوه ابیاری درست و به موقع میباشد .

شرایط آبیاری در محیط های متفاوت متغییر است

مطمعنا در هنگام خرید گل مورد علاقه خود از گلفروش در مورد نحوه ابیاری گل مورد نظرتان سوالاتی را میپرسید و با تمام توان انرا به اجرا در میاورید حال انکه ممکن است بعد از مدتی با بی حالی و حتی خرابی گل خود مواجه شوید .

نکته

نکته مهم در این مساله اینجاست که فرد فروشنده این میزان ابیاری را به نسبت محیط نگهداری گلهای خود به شما میگوید و از وضعیت محیط نگهداری گلهای شما بی خبر است .

پیشنهاد در خصوص آبیاری صحیح

بهترین راه کار که اینجانب به دوستداران گلو گیاه پیشنهاد میکنم این است که ابتدا گل را در محلی که شرایطش برای گلتان مناسب باشد قرار دهید و قبل از ابیاری تا حدود سه سانتیمتر از خاک را با دستان خود چک کنید اگر مشاهده نمودید خاک به دستان شما نمیچسبد زمان ابیاری فرارسیده است با چند بار تمرین و ممارست تایم دقیق ابیاری بدست شما خاهد امد با توجت به اینکه گیاه در ماههای گوناگون به شرایط ابی متفاوتی نیاز دارد این موضوع مهم را هرگز فراموش نکنید .

میزان آب دهی

روش کلی برای ابدهی به این صورت است که باید به گیاه به اندازه ای اب دهید که تمام سطح به صورت یکنواخت خیس شود و دقت کنید تنها مقدار کمی اب در ته زیرگلدانی باقی بماند که انرا سریعا تخلیه کنید تا از ایجاد قارچ و افات احتمالی جلوگیری گردد .

کود دهی

به طور کلی گیاهان برای رشد به مواد غذایی و عناصر پرمصرف مانند ماکرو و عناصر کم مصرف مانند میکرو نیازمندند تا به رشد هر چه بهتر دست یابند زیرا خاک به تنهتیی قادر نیست تمامی عناصر را به صورت همیشگی در اختار گل قرار دهد .

نوع کود

به مرور زمان ضعیف شده و رشد گیاه کاهش می یابد بدین منظور میتوان از کودهای کاملی نظیر ماکرو که شامل ازت فسفر و پتاسیم میباشد به نسبتهای مشخص شده و بر حسب نیاز گلها استفتده نمود اگر بخاهیم در مورد کارایی این عناصر صحبت کوتاهی داشته باشیم .

ازت یا همان نیتروژن

این عنصر اثر عمدهای را در رشد و نمو گیاه دارد و نقش عمده ای در فیزیولوژی گیاه دارد رشد برگها بوسیله نیتروژن کنترل میشود اندازه برگ و دوام ان با افزایش مقدار نیتروژن کنترل میشود نیتروژن بر میزان کلروفیل برگها اثر میگذارد و گیاهانی که کمبود نیتروژن دارند رنگشان سبز کم رنگ یا زرد میشود .

میزان مصرف نیتروژن

نیتروژن بیشتر از سایر موارد در تغذیه گیاه مصرف میشود و همواره بایستی در دوره رشد گیاه به صورت تدریجی مصرف شود .

عنصر بعدی فسفر میباشد

فسفر برای توسعه رشد ریشه گیاهان و قلمه های تازه در خاک زده شده بسیار ضروری است ریشه زایی انجام فتوسنتز ازدیاد مواد ذخیره ای انتقال هیدرات کربن در گیاه موفقیت در عمل تلقیح و تشکیل گل و میوه و… از اثرات مهم این عنصر میباشد. علایم کمبود فسفر در خاک گیاهان .

مشخصات کمبود فسفر

اگر گیاه با کمبود فسفر مواجه شود برگهای کوچک با رنگ سبز تیره تر از حالت معمولی نوارهای قرمز و خشکیدگی نوک برگها نشاندهدنه کمبود فسفر میباشد و گیاهان به علت ضعف ناشی از فسفر که در ریشه دهی نقش قابل توجهی دارد از رشد باز می ایستند .

پتاسیم و نقش ان در گیاهان اپارتمانی

پتاسیم عمل تسهیل در انتقال مواد غذایی و اهن از یک قسمت به قسمت دیگر گیاه میباشد پتاسیم نقش اساسی در فعال سازی انزیم ها دارد و این عنصر در کترل تعرق از طریق باز و بسته کردن روزنه برگها موثر است .

نقش پتاسیم در مقاومت گیاه

مقاومت گیاه در برابر بیماری و رطوبت زیاد سرما گرما خشکی قابل جذب نمودن سایر املاح و خوشر نگ نمودن برگها و از همه مهمتر تسریع عمل گلدهی را باعث میگردد علایم کمبود پتاسیم .

مشخصات کمبود فسفر

کوتاه شدن فاصله میان گره ها رنگ پریدگی و زردی برنزه شدن و خشک شدن حاشیه برگهای مسن که با افزایش شدت کمبود زردی به داخل برگ نفوذ میکند و در کل رویش گیاه کند شده و لبه تعدادی از برگها سوخته و قهوهای شده و به طرف پایین خم میشوند و ممکن است باعث ریزش برگ شوند این مشکل ابتدا در برگهای پایینی بروز میکند .

کود های تکامل 20-20-20

شما دوستان عزیز میتوانید با تهیه کود هایی نظیر سه بیست که متشکل از بیست درصد ازت بیست درصد فسفر و بیست درصو پتاسیم است و استفاده از ان به صورت ماهانه طبق میزان توصیه شده به عنوان مثال 2 گرم در لیتر و دادن ان به مقدار توصیه شده به گلهایتان از رشد و سلامت هر چه بیشتر گلهایتان راضی و خوشنود گردید .

پایان جلسه اول

به پایان جلسه اول روشهای نگهداری و گل و گیاه نزدیک میشیم برای همه شما ارزوی شادی و سربلندی روز افزون میکنم به امید دیدار همه شما دوستان عزیز .

مجموعه پارادایس

پیشرو در آموزش گیاه شناسی ، گیاه پزشکی ، علم تکثیر و قلمه ، بیماری شناسی تخصصی ، عوامل محیطی ، کود ها و عناصر مفید ، شناخت گیاهان و بستر های مناسب با متخصصین مجرب در جهت آگاه سازی عموم جامعه در روند رشد و بهبود گیاهان منازل .

هدف از آموزش

جلوگیری از مرگ گیاهان منازل در جهت بهبود اکوسیستم و ایجاد فضایی مناسب با گیاهان سر سبز برای آنان که زیبایی را دوست دارن .

صدا و سیمای استان قزوین ویدئو های آموزشی با متخصصین مجموعه پارادایس در خصوص نحوه درست گیاهان در منازل و فوائد نگهداری گیاه در جهت اکسیژن سازی ، زیبایی و آرامش