رنگ آمیزی چوب
رنگ آمیزی چوب انواع مختلفی دارد و روش‌های مختلفی برای اجرای رنگ بر روی چوب وجود دارد.
شاید شما تجربه‌ای از رنگ کاری چوب نداشته بایدواین سؤال برایتان پیش آمده باشدکه چه رنگی مناسب چوب است؟
انتخاب رنگ بر اساس، نوع سازه، محل استفاده از سازه، شرایط آب و هوایی، شرایط دمایی، شرایط سایش، سلیقه فردی و … انجام می‌پذیرد.
دراین نوشته بسیارساده وبدون پرداختن به خصوصیات شیمایی وفنی رنگ‌های چوب به معرفی انواع رنگ چوب وروش‌های اجرای رنگ برروی چوب خواهیم پرداخت.
چوب ها جنس هاي سختی میباشندکه به راحتی رنگ نمی‌شوند وحتی رنگ هاي روغنی هم نمی‌تواند انها را رنگ کند .
به گزارش تالاب برای رنگ آمیزی ، رنگ‌هاي مختلفی وجود دارند که بسته به نوع رنگ آمیزی گزینه می شوند .
برای مثال اگر چوبی که می خواهیم رنگ کنیم خوش نقش باشدوبخواهیم نقوش آن به چشم بیایدبای ازرنگ‌هاي روشن که زیر آن دیده میشودبهرهگیری کرد
و اگر بخواهیم چوبی که نقوش جالبی ندارد و بتونه هم شده هست را رنگ کنیم باید از رنگ‌هایي بهرهگیری کنیم که سطح کار را طوری بپوشانند که زیر کار دیده نشود.
لوازم مورد نیاز برای رنگ آمیزی چوب:
- قلم نقاشی یا پیستوله
- سنباده ۲۲۰ برای سنباده کاری اولیه
- سنباده ۴۰۰ پوستاب برای سنباده کاری بعد از سیلر
- شاپان قهوه‌ای یا مشکی برای ساخت آستری
- بنزین برای ترکیب با شاپان
- سیلر
- کیلر
- رنگ نیم پلی استر مات یا براق
- خشک کن نیم پلی استر
انواع رنگ
استفاده از رنگ فوری برای رنگ چوب:
رنگ‌های فوری رایج در بازار ایران با نام‌های سیلر، کیلر، نیم پلی استر، تمام پلی استر (پلی استر ایستاده)، رنگ‌های فوری خودرویی و … شناخته می‌شوند.
البته رنگ‌های فوری محدود به این موارد نیستند و نمونه‌های نام برده شده، از شناخته شده ترین رنگ‌های فوری مورد استفاده برای چوب هستند.
با توجه به گستردگی استفاده از رنگ‌های فوری، حتماً در سازه‌های چوبی اطراف شما از پوشش‌هایی مانند نیم پلی استر یا تمام پلی استر استفاده شده است.
اجازه دهید رنگ‌های فوری و دلیل نام‌گذاری این پوشش‌ها به فوری را توضیح دهیم.
در پوشش‌هایی مانند سیلر، کیلر، نیم پلی استر و … در حالت عادی مانند عسل غلیظ هستند و برای اینکه بتوانید این رنگ‌ها را با قلم‌مو یا پیستوله اجرا کنید نیاز به محلولی به نام تینر دارند.
به تینر مورد استفاده برای رنگ‌های فوری، تینر فوری گفته میشود و مانند آب بی‌رنگ هستند؛
اما بوی بسیار تندی دارند و خاصیت خورندگی و پاک‌کنندگی بسیار بالایی دارند.
این رنگ‌ها هوا خشک نیستند و با فعل و انفعالات شیمیایی خشک می‌شوند.
به‌عنوان مثال برای خشک شدن نیم پلی استریا تمام پلی استرازموادخشک کن استفاده میشود
که این موادباترکیب واندازه مشخص بامحلول تینرونیم پلی استرترکیب می‌شوند.
رنگ‌های فوری را می‌توان با استفاده از قلم‌مو یا پیستوله بر روی چوب اجرا کرد
که بهترین روش برای اجرای رنگ فوری، بهرهگیری از پیستوله بادی هست.
واکس چوب طبیعی:
واکس‌های طبیعی هم‌نسل جدید رنگ چوب هستند که از روش‌های قدیمی ساخت رنگ الهام گرفته‌شده‌اند.
به‌عنوان مثال درگذشته روغن بزرک و موم عسل را به هم با گرمای بسیار پایین ترکیب می‌کردند
تا یک واکس طبیعی و مقاوم‌تر به نسبت روغن بزرک تنها ایجاد شود.
شرکت‌های تولیدکننده هم از همین ترکیبات و دیگر مواد طبیعی و شیمیایی،
به واکس‌هایی دست‌یافت‌اند که در رنگ‌ها و حتی بوها مختلف به بازار عرضه میشود.
معمولاً واکس چوب به‌راحتی قابل‌اجرا است و هیچ تکنولوژی و دستگاه عجیبی برای اجرای آن وجود نداد. درواقع این پوشش‌ها آمده‌اند که اجرای رنگ چوب را برای شما آسان و ساده کنند و هیچ دغدغه‌ای برای اجرای رنگ نداشته باشید.
شما می‌توانید حتی با استفاده از یک دستمال تمیز یا تکه ابر هم واکس چوب را اجرا کنید.
رنگ پلی اورتان چوب:
رنگ‌های پلی ارتان در انواع مختلفی در بازار وجود دارند و طیف گسترده‌ای از این رنگ‌ها در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پلی ارتان دنیای بزرگی دارد و شما می‌توانید در صنعت فلز و چوب و ساختمان و راه و … از رنگ‌های پلی اورتان استفاده کنید.
در صنعت چوب از رنگ‌های پلی اورتان برای آب گریز نمودن چوب استفاده میشود.
رنگ‌های پلی ارتان بسیار مقاوم هستند و حتی در صنعت کشتی‌سازی برای پوشش جداره داخلی و بیرونی کشتی هم از این نوع رنگ‌ها استفاده میشود. پس می‌توان به این رنگ‌ها به‌عنوان یک پوشش مقاوم اعتماد کرد.
در برخی موارد دیده‌ایم در صندلی‌های چوبی پارک‌ها و مبلمان شهری از رنگ پلی اورتان به‌عنوان پوشش چوب استفاده میشود که درواقع این روش برای چوب گزینه مناسبی نیست.
در روزها و ماه‌های ابتدایی این رنگ نمایی بسیار زیبا دارد و مانند یک شیشه روی کار نشسته است؛ اما پس گذشت مدت‌زمان کوتاهی مشاهده خواهید کرد که رنگ ترک‌خورده و از بین رفته است.
یکی از پرکاربردترین موارد استفاده از رنگ پلی اورتان، پوشش سطح میز ناهار خوری و سازه‌هایی هست که با آب و رطوبت در تماس هستند.
معمولاً این پوشش‌ها مانند نیم پلی استر رنگ عسلی ندارند و پس از اجرای آن برروی رنگ سفید صدفی، تغییررنگ نخواهید داشت.
یکی از مشکلات پیش روی رنگ کارهای چوب، تغییر رنگ سفید پوشش است. معمولاً این رنگ‌ها پس از مدتی کمی زرد می‌شوند و تراوت و شادابی اول را ندارند.
مشکل آن‌ها استفاده از نیم پلی استر است. پیشنهاد ما به شما، استفاده از رنگ‌های پلی اورتان برای پوشش رنگ‌های فوری هست.
رزین‌های اپوکسی چوب:
رزین اپوکسی و به‌خصوص رزین اپوکسی چوب یکی از محبوب‌ترین روش‌های پوشش چوب در ماه‌های اخیر شده است. مجموعه‌های زیادی در ایران مشغول به ساخت سازه‌های چوبی ساخته شده با رزین یا بهتر بگوییم پوشش داده شده با رزین هستند.
رزین انواع مختلفی دارد و با توجه به خصوصیاتش، بسیاری از محدودیت‌های پیش رو اساتید در ایده پردازی‌هایشان را برداشته است.
شما می‌توانید بر روی یک صفحه چوبی از یک میلی‌متر تا چند سانتی‌متر رزین اپوکسی اجرا کنید. یکی از محبوب‌ترین روش‌های استفاده از رزین اپوکسی، استفاده از رزین و اسلب چوبی در کنار هم است.
شما می‌توانیدحتی یک‌تکه نامنظم و شکسته اسلب چوبی را در داخل یک قالب قرار دهید
و با اضافه کردن مقداری رزین اپوکسی به آن، به یک صفحه تشکیل شده از رزین و چوب دست پیدا کنید.
رزین اپوکسی بسیار مقاوم است و امکان ایجاد طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی از آن را خواهید داشت.
رزین اپوکسی از خانواده رزین‌های دوجزئی است که این دو جزء باید باهم ترکیب شوند تا یک قالب رزینی تشکیل شود.
یک جزء از این دو، رزین و جزء دیگر هاردنر یا خشک کن است.
مطمئناً در فضای مجازی ایده‌ها و تصاویر و ویدئوهای زیادی درزمینهٔ رزین اپوکسی دیده‌اید که برای شما جذاب بوده است.
پتینه چوب:
پتینه چوب دنیای عجیب و پیچیده‌ای دارد. نمی‌توان سبک، روش، ابزار، ماده، رنگ مشخصی را برای این سبک از رنگ کاری چوب را به‌طور مشخص نام برد.
شما می‌توانید از هر رنگ و طرحی برای پوشش سطح چوب به کار بگیرید و نمای آن را تغییر دهید.
با این توضیحات قرار نیست این سبک را زیر سؤال ببریم و از ارزش آن بکاهیم؛ اما اگر مروری بر آثاری که با نام پتینه تولید میشود نگاهی بی اندازید،
به گستردگی و تفاوت در سبک کار پی خواهید برد.
گاهی پتینه با رنگ روغنی اجرا میشود و گاهی با رنگ فوری، گاهی با رنگ پلاستیک اجرا میشود و گاهی با رنگ‌های دکوراتیو… همه‌ی این نمونه کارها زیبایی خود را دارند و ارزشمند هست.
برای اجرای پتینه نیاز به ابزار خاصی نیست. حتی در خانه و با کمترین فضا و تجهیزات می‌توانید از رنگ‌های پتینه استفاده کنید و لوازم چوبی خانه تا را رنگ کنید.
از پتینه بیشتر برای رنگ کاری سازه‌های قدیمی چوبی و لوازمی که رنگ آن‌ها از بین رفته و پر از خط و خش هستند، استفاده میشود.
استفاده از روغن‌های طبیعی:
روغن‌های طبیعی دست‌ساز یا سنتی، متفاوت از روغن‌های گیاهی / صنعتی مخصوص چوب هستند. این روغن‌ها فراوری نمی‌شوند و از فرمولاسیون خاصی برای تولید آن استفاده نمی‌شود.
تقریباً شما می‌توانید از هر مایع یا واکس طبیعی برای پوشش چوب استفاده کنید.
یکی از معروف‌ترین این روغن‌ها، روغن دانه کتان یا روغن بزرک است.
از دیگر روغن‌های طبیعی می‌توان به روغن کنجد، روغن سویا، روغن چربی حیوانی، روغن آفتابگردان، روغن نخل و … اشاره کرد.
روغن بزرک یا برزک نفوذ بسیار بالایی در چوب دارد و اگر از این روغن در چندین مرحله استفاده کنید، حتی چوب آب گریز میشود و مقاومت خوبی در برابر رطوبت و آفتاب پیدا می‌کند.
با توجه به اینکه روغن برزک چرب است، ممکن است پس از خشک شدن چربی آن همچنان روی چوب باقی بماند و خاک را جذب کند.
ماندگاری چربی در روغن‌های طبیعی و زمان طولانی در خشک شده دو مشکل اساسی روغن‌های طبیعی است.
روغن بزرک دو تصفیه خام یکی از نمونه‌های مناسب برای رنگ چوب است.
قیمت روغن بزرک در بازار هر لیتر بین ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان است.
رنگ‌های دکوراتیو مناسب چوب:
رنگ‌های دکوراتیو یکی دیگر از روش‌های رنگ چوب هستند. معمولاً خویش سازها (DIY) از این رنگ‌های تزئینی برای پوشش چوب استفاده می‌کنند. رنگ‌های دکوراتیو در بسته‌های کوچک و معمولاً در نوشت‌افزارها یافت میشود.
برای اجرای رنگ دکوراتیو چوب، نیاز به دانش و تجربه خاصی نیست و فقط کافی است چوب را سنباده کاری کنید و رنگ را روی آن اجرا کنید.
نمی‌توان مدل، برند یا روش خاصی را برای این رنگ‌ها معرفی کرد.
با توجه به گستردگی استفاده از رنگ‌های دکوراتیو و سخاوتمندی چوب، تقریباً شما می‌توانید از هر رنگ برای رنگ کاری چوب استفاده کنید و این بستگی به سلیقه شما دارد.
درواقع رنگ‌های دکوراتیو مناسب اجرای رنگ در تولیدات صنعتی نیستند و در حد پوشش سازه‌های دست‌ساز کوچک چوبی است.
با توجه به ورود روغن‌های گیاهی مخصوص چوب و مزایایی مانند طیف رنگی گستره، آب گریز بودن، موج نما بودن، ضد و دیگر مزایا، بیشتر علاقه‌مندان به رنگ کاری در این سبک، دیگر از رنگ‌های گیاهی استفاده نمی‌کنند.
به‌عنوان مثال رنگ کاری سازه‌های چوبی که کودکان با آن در تماس هستند، نباید شیمیایی باشد.
کار هایی که قبل از رنگ آمیزی باید انجام داد:
سمبه کاری:
دراین قسمت از کار تمامی اشیای خارجی عبارت است از میخ.منکنه تراشه چوب و… رابه وسیله سمبه.سمبه کاری کرده تا میخ یا هرچیز دیگر هنگام اتمام کار دیده نشود.
بتونه کاری:
ابتدا سطوح چوب را با انواع بتونه ، بتونه کاری می‌کنیم.
انتخاب بتونه به نوع رنگی که استفاده می‌کنیم بستـگی دارد.
بااین کارتمام خـلـل و فرج و ترک‌های سطحی را پر می‌کند و سطحی صاف و همواررابوجودمی‌آورد
سنباده زنی:
در این قسمت بتونه هایی که به چوب زده‌ایم را سنباده میزنیم تا به سطح چوب برسیم .
هدف ازاین کاراین ست که فقط برمیان خلل وفرج وترک‌هاوشیارهابتونه بماند
و روی سطح بتونه‌ای باقی نماندچون باعث افزایش اندازه قطعه چوبی میشود.
سمباده زدن تنها بصورت دستی نمی باشد بلکه با استفاده ازدستگاهای از قبیل ماشین پوست.
لرزون ودریل که به همه ی این هاسری های خاصی وصل میشود تاکاررابهتر سمباده زندونرم تر ونقوش کاررازیبا ترنشان دهد.
رنگ زدن
در مرحله اول آستاری می زنیم
در این قسمت ، عمل اصلی که همان رنگ زدن است با انواع وسایل ( قلمو ، پارچه پرزدار و … ) انجام میشود . این قسمت مهمترین قسمت است که باید به دقت انجام شود. مثلاً نباید به یک قسمت آنقدر رنگ بزنیم که شرّه کند و در قسمتی کمتر رنگ بزنیم که زیر رنگ دیده شود . معمولاً رنگ را در دو نوع نوبت ( دو دست ) به قطعه چوب می‌زنند .
دست اول برای رنگ‌آمیزی کلی کار و دست دوم نیز که به کل زده می‌شودکاستی‌های رنگ رادرقسمت‌های مختلف برطرف می‌کند.
این قسمت تعیین کننده ی رنگ چوب میباشدکه رنگ موردنظربه وسیله پارچه و(بنزین.شاپان)به چوب زده و ان را مغزپرمیکنیم
توجه:رنگی که درثانیه های ابتدایی برروی چوب نقش می بنددهمان رنگ نهایی ست که پس از پاشیدن نیم پلی استرخواهیدداشت
درمرحله دومبه چوب سیلر و کیلر میزنیم
دراین قسمت عمل اصلی که همان رنگ زدن ست به وسیله پیستوله انجام می‌شودکه این کار به دو منظور ایجادمیشود
۱-تا تمام عیب وایراد کار مشخص شود
۲-سمباده خوری کار بهتر شود
توجه: هیچگاه سعی نکنید سیلر را با نور آفتاب و یا به وسیله ی گرمای مستقیم خشک کنید
بتونه کاری:
دراین قسمت نیز تمامی شیار .ترک و زخم چوب که از قسمت قبلی بتونه جا مانده دوباره بتونه میزنیم سمباده زدن:
در این قسمت تمامی قسمتهای بتونه خورده به وسیله سمباده ی خیلی نرم سمباده میزنیم
(توجه این قسمت کار بایستی با سمباده نرم انجام شود چون اگر با سمباده زبر کار صورت بگیرد چوب برای مرحله بعد زبر خواهد بود)
آستاری زدن:
این قسمت کار به وسیله بنزین.شاپان.رنگ قرمز.زرد.مشکی رنگ مورد دلخواه درست کرده و به قسمت های بتونه خورده و جای که سمباده رنگاستاریقبلی را سفید کرده می زنیم هم رنگ:
در این قسمت کار که خیلی مهم است با مخلوط کردن سیلر .کیلر.گلا ماشین(زرد).اخرای (قرمز).امرای(مشکی)
رنگ اصلی رادرست کرده وبه وسیله پیستوله به چوپ پاشیده
وبعدازرنگ این قسمت وخشک شدن ان یک دست دیگرمخلوط سیلروکیلررابه کارپاشیده تاازرنگ اصلی محافظت کند.
ته پوست:
این قسمت کاربایک سمباده خیلی نرم۲۲۰که ازپارچه هم نرم تره به روی همرنگی کشید تا چوب نرمی خودراپیدا کنداین قسمت بایدبه درستی انجامگیردچون اخرین دست سمباده میباشد.
رنگ رویه:
دراین قسمت اخرین دست رنگ که همان نیم پلی استر ویا تمام پلی استرویاپلی استرسفیدمیباشد به چوب زده می شود.
