فصل پنجم
مطابق با مطالب گفته شده در فصل های قبلی پرورش هیدروپونیک عناصر ضروری و عناصر کم مصرف و همچنین عناصری که در روند رشدی گیاه مصرف بیشتری دارند را معرفی نمودیم حال لازم می دانیم معرفی دقیق تری از این عناصر داشته باشیم تا شما نیز اطلاعات دقیق تری در این زمینه بدست آورید .
قسمت قبلی در اینجا
الف – عناصری که به میزان کم مورد مصرف اکثر گیاهان عالی می باشند
Micro nutrients
پرورش هیدروپونیک پرورش هیدروپونیک پرورش هیدروپونیک پرورش هیدروپونیک پرورش هیدروپونیک پرورش هیدروپونیک
1 – مس :
این عنصر را با نماد شیمیایی
Cu
می شناسند . معمولا حالتی از آن که قابل دسترس می باشد شامل :
Cu2+ , cu+
می باشد . وزن اتمی این عنصر 63.54 بوده و دارای غلظتی برابر با 6
Ppm
می باشد . باید خاطر نشان نمود که میزان مس یافت شده در بافت خشک گیاه حدودا 0.0006 می باشد .
2 – منگنز :
نماد شیمیایی این عنصر
Mn
بوده و حالت در دسترس قرار گرفتن آن به صورت
Mn2+
می باشد . این عنصر دارای وزن اتمی 54.94 بوده و میزان غلظت آن 50
Ppm
می باشد . و به میزان 0.005 در بافت خشک گیاهان عالی موجود می باشد .
3 – بور :
نماد شیمیایی این عنصر
B
بوده و به صورت
B4o7(2-)
و
Bo3(3-)
در دسترس قرار دارد . 10.82 وزن اتمی این عنصر بوده و غلظت آن 20
Ppm
می باشد و در نهایت در بافت خشک به مقدار 0.002 موجود می باشد .
4 – کلر :
Cl
نماد شیمیایی این عنصر است و به صورت
cl-
در دسترس قرار دارد . 35.46 وزن اتمی این عنصر بوده و میزان غلظت آن 100
Ppm
می باشد . و به میزان 0.01 در بافت خشک گیاهان عالی وجود دارد .
5 – آهن :
نماد شیمیایی این عنصر
Fe
بوده و به صورت
Fe(3+) , fe(2-)
در دسترس قرار دارد . وزن اتمی این عنصر 55.85 بوده و میزان غلظت آن 100
Ppm
می باشد و به میزان 0.01 در بافت خشک وجود دارد .
6 – مولیبدن :
Mo
نماد شیمیایی این عنصر بوده و به صورت
MoO4(-2)
در دسترس قرار داشته و وزن اتمی آن 95.96 می باشد . غلظت این عنصر 0.1 بوده و مقدار آن در بافت خشک گیاهان عالی 0.00001 است .
7 – روی :
Zn
عدد اتمی این عنصر بوده و به صورت
Zn(2+)
در دسترس قرار دارد . وزن اتمی این عنصر 65.38 بوده و میزان غلظت عنصر روی 20
Ppm
می باشد . و در نهایت آخرین عنصر کم مصرف در بافت گیاه خشک به میزان 0.002 موجود می باشد .
ب – عناصر پر مصرفی که به میزان بیشتری مورد استفاده ی گیاهان عالی قرار می گیرند :
Macro nutriens
1 – فسفر :
نماد شیمیایی این عنصر در جهان و علم شیمی
P
می باشد این عنصر به صورت
H2po4(-) , hpo4(2-)
در دسترس قرار داشته و وزن اتمی آن 30.98 می باشد . غلظت این عنصر 2000
Ppm
می باشد . و به میزان 0.2 در بافت خشک شده ی گیاهان عالی وجود دارد .
2 – کلسیم :
نام و نماد شیمیایی این عنصر
Ca
بوده و به صورت
Ca(+)
در دسترس می باشد . وزن اتمی این عنصر 40.08 بوده و غلظت آن 5000
Ppm
می باشد . و به میزان 0.5 در بافت خشک وجود دارد .
3 – نیتروژن :
نماد شیمیایی این عنصر
N
بوده و حالت در دسترس بودن آن به صورت
No3(-) , nh4(+)
می باشد . 14.01 وزن اتمی این عنصر بوده و میزان غلظت آن 15000
Ppm
می باشد . و به میزان 1.5 در بافت خشک وجود دارد .
4 – گوگرد :
S
نماد شیمیایی این عنصر می باشد و به صورت
So4(2-)
در دسترس قرار دارد . 32.07 وزن اتمی این عنصر بوده و میزان غلظت آن 1000
Ppm
می باشد . و به میزان 0.1 در بافت خشک وجود دارد .
5 – منیزیم :
نماد شیمیایی این عنصر در جدول تناوبی
Mg
بوده و به صورت
Mg(+)
در دسترس قرار داشته و وزن اتمی آن 24.32 می باشد . غلظت این عنصر 2000
Ppm
بوده و میزان آن در بافت خشک 0.2 می باشد .
6 – پتاسیم :
این عنصر را در جدول تناوبی با نام
K
می شناسند و در حالت
K(+)
در دسترس قرار داشته و وزن اتمی آن 39.10 می باشد . غلضت این عنصر 10000
Ppm
بوده و به میزان 1.0 در بافت خشک موجود می باشد .
پ – معرفی عناصری که برای گیاهان عالی کاملا ضروری هستند :
1 – اکسیژن :
نماد شیمیایی این عنصر
O
بوده و در طبیعت به صورت
O2 , H2o
در دسترس می باشند 16وزن اتمی این عنصر بوده و غلظتی برابر با 450000
Ppm
دارند . و به میزان 45 در بافت خشک وجود دارند .
2 – هیدروژن :
نماد شیمیایی این عنصر
H
بوده و به صورت
H2o
در دسترس قرار دارد . وزن اتمی این عنصر 1.01 بوده و غلظتی برابر با 60000
Ppm
دارد . و به میزان 6 در بافت خشکیده گیاهان عالی وجود دارد .
3 – کربن :
C
نماد شیمیایی این عنصر بوده و در طبیعت به صورت
Co2
در دسترس قرار دارد . 12.01 وزن اتمی این عنصر بوده و دارای غلظتی برابر با 450000
Ppm
می باشد و در نهایت به میزان 45 در بافت خشک گیاهان عالی وجود دارد .
این بود مختصری از اطلاعات در رابطه با عناصر ضروری ، پر مصرف و هم چنین کم مصرف .
عناصری که در خارج از این 16 عنصر اساسی و ضروری قرار دارند و برخی گیاهان به آن ها احتیاج دارند :
عناصری که ذکر خواهم نمود به مقدار بسیار کم به وسیله ی گیاهان جذب گشته و در عملیات رویشی از آن ها استفاده می گردد .
این عناصر شامل :
آلومینیوم ، وانادیوم ، پلاتین ، نیکل ، سیلیسیوم ، سلنیوم و در نهایت کبالت می باشد .
موارد مصرف نیکل : این عنصر به منظور آنزیم تجزیه کننده اوره به کربنات آمونیوم یا همان اوره آز مورد استفاده قرار می گیرد .
موارد مصرف کبالت :
گیاهان خصوصا خانواده های بقولات از این عنصر به منظور وسیله ای برای تثبیت عنصر نیتروژن استفاده می کنند .
موارد مصرف عنصر پلاتین در گیاهان :
این عنصر قادر است منجر به افزایش رشد گیاهان تا سطح 20 در صد گردد .
به خاطر داشته باشید که عنصر پلاتین ماده ای بسیار سمی است حتی در مقدار بسیار کم .
موارد مصرف وانادیم :
این عنصر را به نوعی می توان هم کار عنصر مولیبدن دانست و در مواقعی حتی می توانیم آن دو را با هم جابه جا نماییم .
موارد مصرف عنصر سیلیسیوم :
به طور کلی این عنصر ، عنصر ارزشمندی برای گیاهان محسوب می گردد خصوصا خیار که امروزه معمولا به میزان غلظت 100
Ppm
با بهره گیری از سیلیکات پتاسیم به محلول های غذایی آن ها اضافه و مورد استفاده قرار می گیرد زیرا باعث افزایش قدرت بافت ها و هم چنین مقاومت نمودن گیاه در برابر صدمات قارچی می گردد .
طریقه ی مصرف این عناصر :
به خاطر داشته باشید که این عناصر باید به مقدار بسیار ناچیز مورد استفاده قرار گیرند و معمولا پرورش دهندگان عزیز در فعالیت های تجاری خود از نمک های کود که شامل این عناصر به مقدار بسیار ناچیز هستند استفاده می نمایند .
عناصری که به طور کامل و عالی توضیح داده شدند چه در کشت هیدروپونیک و چه در کشت خاکی تاثیرات به سزایی در گیاهان از خود باقی می گذارند حال که با آن ها تا حدودی آشنا شدید نوبت به معرفی تک تک وظایف آن عناصر می رسد :
1 – عنصر اکسیژن :
عنصر اکسیژن در تبادلات یونی ما بین بستر کشت و ریشه نقش اساسی دارد .
به خاطر داشته باشید که بسیاری از ترکیبات عالی در گیاهان توسط اکسیژن ساخته و پرداخته می گردند .
تنها تعداد کمی از ترکیبات هستند که عنصر اکسیژن در آن ها نقش ندارد مثلا ترکیب کاروتن فاقد اکسیژن می باشد .
2 – عنصر کربن :
نکته ی قابل توجه این است که تمامی اجزای آلی موجود در گیاه توسط کربن تشکیل شده و آن نقش اساسی را در این زمینه بازی می کند .
3 – عنصر هیدروژن :
این عنصر معمولا در اکثر تبادلاتی که میان خاک و گیاه روی می دهد نقش دارد .
این عنصر تقریبا یار دیرین کربن بوده و دوشا دوش او در تمامی اجزای آلی تشکیل دهنده ی گیاه با هم وجود دارند .
4 – عنصر نیتروژن :
این عنصر سهم خود را در برخی ترکیبات حیاتی برای گیاهان نظیر :
الف – کلروفیل .
ب – اسید های نوکلئیک .
پ – پروتئین ها .
ت – کوانزیم ها .
ث – آمینو اسید ها .
ایفا می کند .
5 – عنصر فسفر :
این عنصر نیز نقشی اساسی در برخی ترکیبات الی مهم نظیر :
الف – کوانزیم ها .
ب – اسید های نولئیک.
پ – فسفو لیپید ها .
ت – فسفات قندی .
ث – آدنوزین تری فسقات .
دارد .
6 – عنصر پتاسیم :
الف – اولین نکته ای که باید به خاطر داشته باشید این است که عنصر پتاسیم باعث تشکیل شدن ساختاری پایدار در داخل سلول های گیاهی نمی گردد .
ب – به منظور تهیه ی پروتئین مورد نیاز برای گیاهان به مقدار زیادی پتاسیم احتیاج خواهیم داشت .
پ – این عنصر به عنوان یک فعال کننده و یا یک کوانزیم در بسیاری از آنزیم ها عمل می نماید .
7 – عنصر کلسیم :
این عنصر نیز به میزان سهم خود در گیاهان نقش بزرگی ایفا می نماید نظیر :
الف – گاهی عنصر کلسیم به همراه عنصر منیزیم دوش به دوش هم در فعال نمودن آنزیم ها با هم هم کاری می نمایند .
ب – این عنصر را می توان قسمتی از آنزیم آلفا امیلاز دانست .
پ – عنصر کلسیم به منظور مراقبت و نگه داری نمودن از غشا امری لازم و ضروری می باشد .
ت – این عنصر نقش قابل توجهی در دیواره های سلولی داشته و به شکل پکتات کلسیم باعث چسبندگی دیواره های اولیه ی موجود در سلول های مجاور می گردد .
ث – عنصر کلسیم معمولا به شکا کریستال های اکسالات کلسیم در قسمت های واکوئل ها موجود می باشند .
8 – عنصر گوگرد :
در چه ویتامین هایی عنصر گوگرد موجود می باشد ؟
الف – ویتامین تیامین .
ب – ویتامین بیوتین .
پ – کوانزیم ویتامین
A
در چه ترکیبات آلی گوگرد ایفای نقش دارد ؟
الف – پروتئین ها .
ب – اسید های آمینه .
و . . .
9 – عنصر منیزیوم :
نقش های منیزیوم در فعالیت های گیاهان :
الف – عنصر منیزیوم به منظور حفظ ساختار ریبوزوم ها ضروری می باشد .
ب – این عنصر نقشی حیاتی در مولکول های کلروفیل دارا می باشد .
پ – این عنصر همانند سایر عناصر نقش بسیار مهمی در عملکرد بسیاری ار آنزیم ها نظیر مراحل شکستن پیوند
Atp
دارد .
10 – عنصر منگنز :
یکی از پر مشغله ترین عناصر در زمینه ها و فعالیت های گوناگون گیاهان می باشد . نظیر :
الف – این عنصر در تشکیل دادن کلروفیل نقش حیاتی دارد .
ب – عنصر منگنز به صورت مستقیم در فرایند فتوسنتز نقش دارد .
پ – این عنصر در گرفتن اکسیژن از آب نیز نقش دارد .
ت – عنصر منگنز باعث فعال گشتن یک یا چند آنزیم در فرایند های تشکیل شدن اسید های چرب ، آنزیم ایزو سیترات دهید روژ ناز و هم چنین از آنزیم های مسئول در تشکیل شدن
Rna
و
Dna
در چرخه ی کربس می گردد .
11 – عنصر آهن :
از جمله وظایف این عنصر می توان به :
الف – این عنصر بخش مهمی از سیتوکروم ها می باشد و به عنوان حامل الکترون در تنفس و نیز فرایند فتوسنتز عمل می نماید .
ب – این عنصر آنزیم کاهنده ی نیترات می باشد .
پ – عنصر آهن به منظور سنتز کلروفیل در گیاهان بسیار ضروری می باشد .
ت – یکی از قسمت های ضروری در واکنش فردوکسین می باشد .
12 – عنصر کلر :
این عنصر در هنگامی که از آب تولید اکسیژن به عمل می آید به عنوان آنزیم فعال کننده عمل می نماید . بنابراین به منظور غذا سازی و انجام عملیات فتوسنتز به آن احتیاج پیدا می کنیم .
13 – عنصر روی :
این عنصر در موارد زیر مشارکت دارد :
الف – این عنصر فعال کننده ی آنزیم هایی نظیر :
دهید روژ ناز اسید لاکتیک ، کربوکسی پپتیداز ، اسید گلوتامیک دهید روژ ناز و الکل دهید روژ ناز می گردد .
ب – عنصر روی به منظور تولید و تشکیل هورمون استیک ایندول جز نیاز های اساسی می باشد .
14 – عنصر مولیبدن :
این عنصر در مواردی نظیر :
الف – عنصر مولیبدن به منظور تثبیت ازت ضروری می باشد .
ب – این عنصر در تبدیلات نیترات ها به آمونیوم به عنوان حامل الکترون ها نقش مهم و اساسی دارد .
کارایی خود را اثبات می دارد .
15 – عنصر بور :
این عنصر بر خلاف سایر عنصر ها نقشش چندان مشخص نیست که چه کاره است ولی احتمالا می توان گفت که :
در آوند های آبکش در حرکت کربو هیدرات ها نقش خود را بازی می کند .
16 – عنصر مس :
اخرین عنصر مورد بحث ما هم عنصری پر مشغله می باشد . از جمله ی این فعالیت ها می توان به :
الف – تثبیت نمودن ازت .
ب – این عنصر در آنزیم های نیترات ردو کتاز و هم چنین پلی فنیل اکسیداز موجود می باشد .
پ – عنصر مس را می توان به عنوان حامل الکترون و نیز بخشی از برخی آنزیم ها به حساب آورد که در آن ها عمل می نماید .
ت – این عنصر در فرایند فتوسنتز به عنوان قسمتی از پلاستو سیانین نقشی حیاتی دارد .
امید وارم از این فصل مجموعه ی کشت هیدروپونیک که در رابطه با عناصر مورد نیاز گیاهان ، معرفی آن ها و هم چنین نقش هر یک از آن ها در روند پرورش و رشد گیاهان بود لذت و استفاده ی کافی وافی را برده باشید و مقالات بعدی ما را در همین زمینه دنبال نمایید .
