پرورش هیدروپونیک (قسمت سیزدهم)

فصل سیزدهم

مطابق با مباحث قبلی و قولی که داده بودیم در این فصل در ابتدا در رابطه ی با عناصر کم مصرف صحبت نموده و سپس به ادامه ی مبحث محلول غذایی خواهیم پرداخت :

در این قسمت به صورت خلاصه در مورد برخی نمک های حاصل خیز مورد استفاده در کشت هیدرو پونیک صحبت خواهیم نمود که این نمک ها جزو عناصر کم مصرف در این کشت می باشند .

1 – اولین ماده ی کم مصرف با فرمول شیمیایی

MnEDTA

بوده و نام شیمیایی آن کلات منگنز می باشد . وزن مولکولی این ماده 381.2 بوده و از جمله عناصر تامین کننده ی آن می توان

Mn(2+)

را نام برد . این ماده حلالیت زیادی در آب داشته و قیمت تهیه ی آن نسبتا گران و پر هزینه است .

2 – فرمول شیمیایی این نمک حاصل خیز

(NH4)6Mo7O24

بوده و نام شیمیایی آن مولیبدات آمونیوم می باشد . وزن مولکولی این نمک 1163.9 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

Mo(6+) , NH4(+)

می باشد . میزان حلالیت این ماده در آب 1:2.3 بوده و قیمت آن کمی پر هزینه و گران می باشد .

3 – نمک حاصل خیز بعدی با فرمول شیمیایی

ZnSO4.7H2O

بوده و نام شیمیایی آن سولفات روی است . وزن مولکولی این ماده 287.6 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

SO4(2-) , Zn(2+)

می باشد . حلالیت این نمک در آب 1:3 بوده و قیمت آن ارزان می باشد .

4 – نمک حاصل خیز مورد نظر با فرمول شیمیایی

MnSO4.4H2O

بوده و نام شیمیایی آن سولفات منگنز می باشد . وزن مولکولی این نمک 231.1 بوده و عناصر تامین کننده ی آن :

SO4(2+) , Mn(2+)

می باشد . هم چنین میزان حلالیت این نمک در آب 1:2 بوده و قیمت آن ارزان می باشد .

5 – پنجمین نمک حاصل خیز کم مصرف دارای فرمول شیمیایی

NaB4O7.10H2O

بوده و نام شیمیایی آن تترا بورات سدیم است . وزن مولکولی این نمک 381.4 بوده و عنصر اصلی تامین کننده ی آن

B(3+)

می باشد . میزان حلالیت این ماده در آب 1:25 می باشد .

6 – نمک حاصل خیز مورد نظر با فرمول شیمیایی

FeEDTA

بوده و نام شیمیایی آن سکس ترون 10.5 در صد آهن و یا همان کلات آهن می باشد . وزن مولکولی این نمک 382.1 بوده و عنصر تامین کننده ی آن

Fe(2+)

است . این ماده حلالیت زیادی در آب دارد و قیمت آن بالا و گران است . به خاطر داشته باشید که این نمک قابل حل در آب داغ بوده و هم چنین به عنوان بهترین منبع تامین آهن مطرح می باشد .

7 – نمکی حاصل خیز با فرمول شیمیایی

FeSO4.7H2O

است و نام شیمیایی آن فروس یا همان سولفات آهن است . وزن مولکولی این ماده 278.0 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

SO4(2-) , Fe(2+)

است . و به میزان 1:4 قابل حل در آب می باشد .

8 – فرمول شیمیایی این نمک حاصل خیز

ZnEDTA

است و کلات روی نام شیمیایی آن می باشد . وزن مولکولی این نمک 431.6 است . عنصر تامین کننده ی آن

Zn(2+)

بوده و حلالیت زیادی در آب دارد . قیمت تولید و دسترسی به این ماده بالا بوده و جزو نمک های گران محسوب می گردد .

7 – نمک حاصل خیز بعدی با فرمول شیمیایی

ZnCl2

بوده و نام شیمیایی آن کلرید روی است . وزن مولکولی این نمک حاصل خیز 136.3 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

2Cl(-) , Zn(2+)

می باشد . میزان حلالیت این ماده در آب 1:1.5 است و قیمت آن ارزان می باشد .

8 – نمک حاصل خیز با فرمول شیمیایی

MnCl2.4H2O

بوده و نام شیمیایی آن کلرید منگنز است . وزن مولکولی این نمک 197.9 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

2Cl(-) , Mn(2+)

می باشد . میزان حلالیت این ماده در آب 1:2 بوده و قیمت آن ارزان می باشد .

9 – نام شیمیایی این نمک حاصل خیز سولفات مس بوده و فرمول شیمیایی آن

CuSO4.5H2O

می باشد . وزن مولکولی این نمک حاصل خیز 249.7 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

SO4(2-) , Cu(2+)

است . 1:5 میزان حلالیت این نمک در آب بوده و قیمت آن در مجموع ارزان می باشد .

10 – دهمین نمک حاصل خیز با فرمول شیمیایی

H3BO3

بوده و نام شیمیایی آن اسید بوریک است . وزن مولکولی این نمک 61.8 بوده و عنصر تامین کننده ی آن

B(3+)

می باشد . میزان حلالیت این ماده در آب 1:20 بوده و قیمت آن گران تمام می شود . این ماده در آب داغ حل خواهد شد .

11 – نمک حاصل خیز مورد نظر دارای فرمول شیمیایی

FeCl3.6H2O

است و نام شیمیایی آن فریک یا کلرید آهن است . وزن مولکولی این نمک 270.3 بوده و عناصر تامین کننده ی آن

3Cl(-) , Fe(3+)

می باشد . میزان حلالیت آن در آب 1:4 است .

در چه صورتی می توان به میزان بیشتری از نمک های غیر قابل حل استفاده نمود :

چنان چه از یک پیش مخلوط خشک مانند پیت و ورمی کولیت و یا خاک اره استفاده گردد باید به میزان بیشتری از برخی نمک های غیر قابل حل استفاده نماییم .

در چه صورتی باید از ترکیبات قابل حل به میزان بیشتری استفاده نمود :

در مواقعی که از محلول های غذایی که دارای فرمول پیشرفته می باشند استفاده نماییم باید به میزان بیشتری از ترکیبات قابل حل استفاده نمود .

موارد مصرف کلرید کلسیم و کلرید پتاسیم :

این دو ماده فقط باید به منظور تنظیم نمودن میزان کسری کلسیم و هم چنین پتاسیم مورد استفاده قرار گیرند .

در چه صورتی این مواد قادر هستند به تنهایی مورد استفاده قرار گیرند :

چنان چه اگر مقدار کم و ناچیزی به عنوان مثال کمتر از 50

PPM

در داخل محلول غذایی موجود باشد این گونه مواد قادرند به تنهایی مورد استفاده قرار گیرند .

در چه صورت اضافه نمودن کلرید منجر به مسمومیت گیاهان می گردد :

وقتی که سدیم در محلول غذایی و آب وجود دارد اگر کلرید به آن بیافزاییم در این صورت است که گیاه مسموم خواهد شد .

مصرف نمودن چه موادی در محلول غذایی بسیار توصیه شده است :

مصرف نمودن منگنز ، روی و هم چنین آهن که همان کلات هستند به صورت بسیار زیاد توصیه شده است و دلیل آن این است که این مواد در صورت تغییر نمودن

PH

 باز هم توسط گیاهان قابل جذب بوده و در دسترس آن ها قرار می گیرند .

نمک کلات چیست :

این گونه نمک ها عموما نمکی هستند که دارای ترکیبات آلی می باشند که قابل حل در محلول آبی هستند و در محموع این عناصر معدنی قادر هستند به هم دیگر چسبیده و تا زمانی که توسط ریشه های گیاهان جذب گردند در این حالت بمانند .

ترکیبات آلی مورد استفاده در کلات چه هستند :

این ترکیبات آلی همان

Ethylene – diaminetera acetic acid

یا

EDTA

می باشند .

EDTA

به طور کلی چیست :

این ترکیبات آلی با یون های کلسیم دارای میل ترکیبی زیادی هستند به همین سبب می توان نتیجه گرفت که

EDTA

را عامل کلاتی ضعیفی برای محیط رشد آهکی می توان محسوب نمود .

به خاطر داشته باشید که در این گونه موارد قطعا باید با

EDDHA

جایگزین گردد . آهن قادر است از نمک آهن دار

DTPA

تامین گردد . به یاد داشته باشید که این ترکیب بسیار مهم به میزان 7 در صد دارای عنصر آهن می باشد .

در این قسمت می خواهیم به منظور تهیه نمودن یک محلول غذایی کامل از برخی ترکیبات توصیه شده پرده برداریم :

1 – نیترات کلسیم : عنصر کلسیم حتما باید به وسیله ی ماده ی نیترات کلسیم تامین گردد . از جمله توانایی های دیگر نیترات کلسیم این است که می تواند نیتروژن به فرم نیتراتی را نیز تولید نماید .

2 – نیترات پتاسیم : میزان نیتروژنی که مورد نیاز محلول غذایی می باشد باید به وسیله ی نیترات پتاسیم تهیه و تامین گردد . این ماده مقداری هم پتاسیم برای گیاه تامین می نماید .

3 – فسفات پتاسیم : تمامی فسفر مورد نیاز محلول غذایی باید توسط مونو فسفات پتاسیم بدست آید . از این طریق نیز ما مقداری پتاسیم بدست خواهیم آورد .

4 – سولفات پتاسیم : با توجه به دو ماده ی قبلی میزان پتاسیم مورد نیاز باقی مانده باید توسط ماده ی سولفات پتاسیم تهیه گردد . این ماده مقداری گوگرد مورد نیاز محلول غذایی ما را تامین خواهد نمود .

5 – سولفات منیزیوم : این ماده به منظور تامین نمودن میزان منیزیوم مورد نیاز برای محلول غذایی مورد استفاده قرار گرفته و در ضمن ما بقی گوگرد مورد نیاز گیاه را در محلول غذایی تامین خواهد نمود .

6 – عناصر کم مصرف و یا همان ریز مغذی ها : این عناصر قادر هستند به وسیله ی پیش مخلوط های تجاری که توسط شرکت های معتبر تهیه و تولید شده اند تامین گردند . البته توجه داشته باشید که این پیش مخلوط ها معمولا پر هزینه و گران می باشند . اما با توجه به اینکه این مواد فوائدی نظیر :

الف – باعث صرفه جویی در حجم کاری نظیر وزن نمودن و اندازه گیری تمامی عناصر کم مصرف مورد نیاز برای محلول غذایی می باشد .

ب – خود به خود باعث صرفه جویی در زمان می گردد .

را دارا می باشند کاملا به صرفه تر خواهند بود و تا حدود زیادی امکان اشتباه و خطای انسانی را در تهیه و تولید نمودن محلول غذایی کاهش خواهند داد .

معمولا افرادی که به صورت سزگرمی رو به پرورش گل های زینتی می آورند آرزو دارند که راهی وجود داشته باشد تا بتوانند عناصر پر مصرف یعنی ماکرو ها را هم به صورت آماده تهیه نمایند و مشکلات ناشی از وزن نمودن تک تک ترکیبات را نداشته باشند .

اما به خاطر داشته باشید که پرورش دهندگان تجاری حتما باید از عناصر اصلی و پایه که در مباحث قبلی توضیح دادیم استفاده نمایند .

علت این آرزو :

این تفکر بدین دلیل است که به منظور تهیه نمودن یک کود کامل و به صورت کاملا همگن از کود ها مستلزم آن است که شما ده ها کیلو گرم از هر کدام از ماده های اصلی را باید با هم به وسیله ی یک مخلوط کننده ی مکانیکی ترکیب نمایید .

این کار در دفعات اولیه ممکن است نسبتا دشوار باشد .

معمولا ترکیب ها به چه صورت می باشند :

بسیاری از ترکیب ها به صورت دانه و یا پودر هستند و اکثرا به صورت حبه حبه هستند و این ها متاسفانه حتی به وسیله ی مکانیکی هم مخلوط نمی گردند .

هنگامی که مواد خوب با هم مخلوط نگردند چه مشکلاتی بروز می نماید :

تجربه نشان می دهد که در چنین مواردی معمولا کمبود هایی نظیر :

آهن ، منیزیوم و حتی گاهی بیش بود منگنز به وجود خواهد آمد .

مشکل دیگری که معمولا رخ خواهد داد این است که پیش مخلوط ها قادر نخواهند بود در طول مراحل رشد نمودن گیاه و در شرایط مدت زمان تابش در طول روز و نیز میزان شدت نور امکان تغییر در فرمول غذایی را داشته باشند در صورتیکه این توانایی به منظور تهیه نمودن تغییرات فرمول غذایی و در بهینه سازی نمودن میزان عمل کرد محصول امری بسیار حائز اهمیت و ضروری می باشد .

آنالیز نمودن شیمیایی کود ها به عنوان امری حیاتی در تهیه نمودن محلول های غذایی :

میزان در دسترس بودن عناصر

نیتروژن ، فسفر و پتاسیم در روی کود های بسته بندی شده به چه صورت می باشد :

این عناصر معمولا به صورت در صد نیتروژن یا همان

N

، فسفریک انیدرید یا همان

P2O5

و هم چنین اکسید پتاسین یا همان

K2O

ثبت می گردد . و معمولا به این صورت می باشد که در صد

N , P , K

را به صورت تنها نشان نمی دهند . بلکه این موارد را به صورت در صدی از موارد با که ذکر شد نشان خواهند داد .

اگر بخواهیم مثالی در این باره زده باشیم باید بگوییم که :

برخی کود ها به صورت : 44 – 0 – 13 ثبت می گردند که آن به معنای :

13 در صد نیتروژن

0 در صد

P2O5

و نیز 44 در صد

K2O

خواهد بود .

طریقه ی فرمول های محلول غذایی برای کشت هیدرو پونیک به چه صورت می باشد :

فرمول هایی که به منظور کشت هیدروپونیک معمولا مورد مصرف قرار می گیرد به این صورت است که :

نیتروژن به فرم های

N , NH4(+) ,NO3(-)

بوده و فسفر به صورت های

P , P2O5 , PO4(3-)

بوده و عنصر پتاسیم به صورت

K(+)

و نه به صورت

K2O

می باشد .

بنابر این تبدیل باید به چه صورتی باشد :

به خاطر داشته باشید که

N

را

NO3(-)

P2O5

به

P

یا

PO4(3-)

و همچنین

K2O

به

K

و یا بر عکس در هر مورد باید تبدیل گردد . تبدیل این قبیل مواد باید به صورت محاسبه ی مقدار هر عنصر در داخل ترکیب انجام گیرد .